„System jakości gwarancją dobrej wieprzowiny” – Grupa Operacyjna

            Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się spadek opłacalności produkcji trzody chlewnej, szczególnie w przypadku małych i średnich gospodarstw. Rosnące koszty utrzymania zwierząt sprawiają, że coraz więcej rolników rezygnuje z hodowli. Zdecydowana większość pasz przemysłowych zwiera soję modyfikowaną genetycznie, co nie tylko wpływa na ich koszt, ale również na opinię potencjalnych konsumentów. Grupa Operacyjna „System jakości gwarancją dobrej wieprzowiny”, realizująca projekt o takiej samej nazwie, stawia sobie za cel wytworzenie wysokojakościowej wieprzowiny pozyskiwanej od świń żywionych paszami niemodyfikowanymi genetycznie, wytwarzanych przy udziale komponentów pochodzących z gospodarstw. Innowacyjny system żywienia wpłynie zarówno na jakość mięsa jak i sytuację ekonomiczną gospodarstw. Aktualnie konsumenci mają wysokie wymagania wobec jakości wyrobów, chętnie sięgają po produkty od lokalnych rolników,
czy niewielkich zakładów przetwórczych, które wzbudzają ich zaufanie i dbają o zachowanie najwyższej jakości oraz świeżości swoich produktów, tworząc lokalną markę. Stworzenie systemu certyfikacji da gwarancję konsumentom, że produkty wytworzone na drodze systemu jakości będą charakteryzowały się unikalnością, bezpieczeństwem i wysoką jakością. 

            Wprowadzenie nasion roślin strączkowych lub innych rodzimych produktów białkowych
do żywienia świń może stanowić doskonałą alternatywę dla importowanej z zagranicy śruty sojowej, jednak wymaga to opracowania i wdrożenia innowacyjnego programu żywieniowego, co stało się głównym zadaniem Grupy Operacyjnej. Zgodnie z założeniami, począwszy od urodzenia po ubój, zwierzęta nie mają styczności z materiałami GMO. Prace badawczo-rozwojowe obejmują m.in. analizę bazy paszowej i jakości pasz, przeprowadzenie badań żywieniowych, analizę wyników mięsności, wykonanie badań konsumenckich oraz ekonomicznych w gospodarstwach. Wyniki tych badań pozwolą na opracowanie uniwersalnego systemu jakości, który nie tylko zapewni klientowi wysoką jakość produktu, ale również pozwoli na poznanie jego dokładnego pochodzenia. Badaniami żywieniowymi objęte zostały dwie grupy zwierząt: kontrolna (żywiona paszami przemysłowymi NON GMO)
i doświadczalna (żywiona paszami pochodzącymi z gospodarstw, nie zawierającymi komponentów modyfikowanych genetycznie). System żywienia opracowywany jest przez specjalistę ds. żywienia zwierząt gospodarskich.

            Projekt wspiera nie tylko rolników i lokalnych przedsiębiorców, ale również promuje polskie rasy zachowawcze świń. Zwierzęta biorące udział w doświadczeniu żywieniowym to świnie rasy puławskiej – pierwszej polskiej rodzimej rasy świń, charakteryzującej się łaciatym, czarno-białym umaszczeniem, łagodnym usposobieniem i naturalną odpornością na choroby i warunki środowiskowe. Rasa puławska stanowi formę przejściową pomiędzy typem tłuszczowo-mięsnym, a mięsnym i cieszy się szczególnym uznaniem z uwagi na właściwości odżywcze, walory smakowe i charakterystyczną marmurkowatość mięsa. Zastosowanie w żywieniu trzody chlewnej tradycyjnych polskich źródeł białka roślinnego (roślin bobowatych: grochu, peluszki, bobiku i łubinów) sprzyja uniezależnieniu się Polski od importu białka paszowego, zwłaszcza pochodzącego z poekstrakcyjnej śruty sojowej, zwierającej GMO.

            Grupę tworzą zarówno lokalni rolnicy, przedsiębiorcy i stowarzyszenia, ale również instytucje naukowe specjalizujące się w zakresie badań jakości mięsa i pasz oraz opinii konsumenckich. Liderem grupy jest Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, który nie tylko pełni funkcję administrowania projektem, ale również zapewnia specjalistów ds. żywienia zwierząt gospodarskich i specjalistów ds. ekonomiki, którzy nadzorują prace w gospodarstwach i gromadzą dane pochodzące z całego procesu technologicznego. Siedmioro rolników, wchodzących w skład grupy operacyjnej, to właściciele gospodarstw znajdujących się na terenie województw wielkopolskiego
i kujawsko-pomorskiego, zajmujący się zarówno uprawą, jak również hodowlą zwierząt. Wprowadzenie systemu żywienia trzody chlewnej, opartego na krajowych źródłach białkach, zapewni wysoką jakość mięsa, będzie ekonomicznie uzasadnione i przyczyni się do samowystarczalności Polski w kwestii zapotrzebowania na białko paszowe.

W skład Grupy wchodzą również dwa zakłady przetwórcze: Zakład Mięsny Kwiecińscy Sp. z o. o. oraz Masarnia Władysławowo Sp. J.R.A.B. Zawistowscy. Zespół badawczy Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego im. prof. Wacława Dąbrowskiego – Państwowego Instytutu Badawczego dokonuje szczegółowej analizy składu i jakości mieszanek paszowych pochodzących z gospodarstw rolnych, która umożliwia dokładne bilansowanie pasz oraz przyczyni się do opracowania uniwersalnej aplikacji komputerowej, tzw. kalkulatora pasz. Analizy jakości mięsa, wykonywane przez Instytut, obejmują m.in. pomiar zawartości suchej masy, popiołu surowego, białka ogólnego, tłuszczu surowego, włókna surowego, zawartości węglowodanów, aminokwasów, cholesterolu, oznaczenie składu chemicznego i ocenę konsumencka. W kwestii produktów NON GMO niezwykle istotna jest opinia konsumentów. Jej badaniem w projekcie zajmuje się zespół badawczy Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk. Wyżej wymienione badania i analizy przyczynią się do stworzenia uniwersalnego systemu jakości, opracowanego przez niezależnego specjalistę działającego we współpracy z Stowarzyszeniem Rzeźników i Wędliniarzy Rzeczypospolitej Polskiej, który będzie stanowił realną alternatywę dla hodowców, którzy wcześniej stosowali żywienie zawierające komponenty modyfikowane genetycznie.

Wspieranie lokalnych przedsiębiorców, promowanie polskich produktów, samowystarczalności krajowej, strategii „od pola do stołu” i bezpiecznej, zdrowej żywności to inicjatywy, które powinny być szeroko promowane za pośrednictwem różnych środków przekazu. W końcowych etapach projektu planowana jest szeroko zakrojona akcja promocyjna, organizowana przy udziale rolników i wspierana przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie „Wieprz Polski”. Z początkiem września Grupa rozpoczęła trzeci etap projektu. Zakończono pierwsze doświadczenie żywieniowe. Cały proces technologiczny przeprowadzony zostanie w dwóch powtórzeniach. Obecnie planowane są wyproszenia, z których prosięta wezmą udział w drugim, tożsamym doświadczeniu żywieniowym.

Martyna Zielińska-Tadych, KPODR w Minikowie